Neidio i'r prif gynnwy

Datganiad Ansawdd

Mae’r ffordd y darperir gwasanaethau trawma mawr yn y DU a Chymru wedi newid yn sylweddol yn ystod yr 20 mlynedd diwethaf, gyda datblygiad rhwydweithiau trawma mawr. Mae'r rhain yn crynhoi canolfannau sy'n galluogi mwy o bobl ag anafiadau sy'n peryglu bywyd i geisio cymorth priodol yn y lle iawn hyd yn oed os ydynt o bell i'w sir enedigol. Mae natur gynyddol gymhleth gweithdrefnau trawma mawr wedi arwain at angen i’r rhai sydd wedi’u hanafu fwyaf gael gofal mewn canolfannau arbenigol, gan ganolbwyntio adnoddau ac arbenigedd. Dangoswyd bod nifer o fanteision i hyn, yn bwysicaf oll, gwell ystadegau marwolaethau ac afiachusrwydd.

Yn hanesyddol, mae'r adnabyddiaeth o syndromau trawma mawr a'r rheolaeth ddilynol wedi bod yn wael. Roedd hyn yn cyd-daro â diffyg trefniadaeth ranbarthol a chyfranogiad gwael gan feddygon ymgynghorol yn y broses o wneud penderfyniadau gan arwain at farwolaethau y gellid eu hatal. Mae pobl â thrawma mawr yn aml yn cael anafiadau aml-system sy'n gofyn am reolaeth o arbenigeddau lluosog sy'n arwain at oedi gofal mewn system sydd â diffyg cydlyniad a goruchwyliaeth. Gall cael gwasanaeth amlddisgyblaethol dan arweiniad ymgynghorydd gyda mewnbwn gan yr holl arbenigeddau perthnasol wella parhad gofal, atal oedi mewn triniaeth ac arwain at arhosiadau byrrach yn yr ysbyty, llai o farwolaethau a gwell profiad i gleifion.

Gellir diffinio trawma mawr fel anafiadau lluosog a difrifol sy'n arwain at anabledd neu farwolaeth. Gall y rhain gynnwys, ond heb fod yn gyfyngedig i: anafiadau difrifol i'r pen, anafiadau lluosog a achosir gan ddamweiniau traffig ffyrdd, damweiniau diwydiannol, cwympiadau, anafiadau torfol, a chlwyfau cyllell a saethu gwn. Dyma brif achos marwolaeth mewn pobl o dan 45 oed ac mae'n achos sylweddol o salwch tymor byr a hir neu iechyd gwael. Mae gwasanaethau Trawma Mawr yn cael eu cefnogi'n agos gan wasanaethau eraill fel meddygaeth frys, fasgwlaidd, llawfeddygaeth blastig, orthopaedeg, cardiothorasig, gofal critigol ac adsefydlu i ddarparu'r gofal gorau posibl â chymorth i gleifion.

Mae profiad ledled y DU a thystiolaeth yn dangos bod rhwydwaith trawma mawr yn achub bywydau ac yn darparu canlyniadau gwell i gleifion. Bydd y rhwydwaith yn hwyluso gofal amserol a chydgysylltiedig gan gynnwys adsefydlu mor agos i'r cartref â phosibl. Y weledigaeth yw datblygu llwybrau cenedlaethol a rhanbarthol i ddarparu fframwaith trosfwaol ar gyfer darparu gofal i gleifion trawma mawr ar hyd eu taith gyfan, o anafiadau i adferiad wedi’i adsefydlu a phwyslais ar atal. Nod y llwybrau yw ysgogi gwelliant ar draws y system drwy leihau amrywiadau diangen mewn gofal a chanlyniadau gwell.

Mae trawma mawr, mewn oedolion a phlant, yn cael ei fesur ar raddfa a elwir yn Sgôr Difrifoldeb Anafiadau sy'n sgorio anafiadau o 1 i 75 (yn codi gyda difrifoldeb). Diffinnir cleifion sydd ag Sgôr Difrifoldeb Anafiadau>15 fel rhai sydd wedi dioddef trawma mawr. Mae cleifion ag Sgôr Difrifoldeb Anafiadau o 9-15 yn dioddef trawma cymedrol difrifol. Amcangyfrifir bod tua. 2,500 o achosion o drawma mawr neu gymedrol yn Ne, Gorllewin Cymru a De Powys bob blwyddyn. Mae tua 700 o achosion trawma mawr yng Ngogledd Cymru.

Yn ystod y 10 mlynedd diwethaf, mae oedran cyfartalog poblogaeth Cymru wedi cynyddu gyda chynnydd o 54% yn cael ei ragweld yn y rhai dros 65 oed erbyn 2036. Mae tystiolaeth yn dangos bod y rhan fwyaf o drawma mawr yn digwydd mewn cleifion dros 65 oed (fel arfer y rhai ag eiddilwch a chyd-forbidrwydd lluosog, a achosir gan gwympiadau, sy'n arwain at niwed niwrolegol a chyhyrysgerbydol) - 'Trawma yn y Person Hŷn' (TOP) fel y'i gelwir.

Mae rhwydwaith Trawma Mawr Gogledd Orllewin Canolbarth Lloegr a Gogledd Cymru wedi gwasanaethu poblogaeth Gogledd Cymru a Gogledd Powys ers 2012, gan nad oes canolfan trawma mawr yng Ngogledd Cymru. Oherwydd y tir anghysbell a mynyddig yng Ngogledd Cymru, mae achosion trawma mawr yn aml yn cael eu trosglwyddo'n uniongyrchol gan Ambiwlans Awyr Cymru/Gwasanaeth Casglu a Throsglwyddo Meddygol Brys neu Asiantaeth Genedlaethol Gwylwyr y Glannau.

Cynlluniwyd Rhwydwaith Trawma De Cymru i gyflawni’r nod a’r diben cyffredin o wella canlyniadau a phrofiad cleifion ar draws y llwybr claf cyfan o’r pwynt clwyfo i adferiad wedi’i adsefydlu a chan gynnwys atal anafiadau. Yr her barhaus yw adeiladu ar y rhwydweithiau rhanbarthol trawma mawr presennol gydag arweinyddiaeth genedlaethol, ymgysylltu lleol a chydweithio â’r trydydd sector. Nod hyn yw cyflawni gwelliannau gwirioneddol gan sicrhau bod dull hirdymor a chyson o wella canlyniadau fel y rhagwelwyd yn Neddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol ac a ddangosir gan brofiad rhyngwladol.

Nodwyd cyflwyno datganiadau ansawdd yn ' Cymru Iachach ' ac fe'i disgrifiwyd yn y Fframwaith Clinigol Cenedlaethol fel y lefel nesaf o gynllunio cenedlaethol ar gyfer gwasanaethau clinigol penodol. Mae datganiadau ansawdd yn rhan o'r ffocws gwell ar ansawdd a byddant yn rhan annatod o'r trefniadau cynllunio ac atebolrwydd ar gyfer y GIG yng Nghymru yn y dyfodol.

Mae angen sicrhau bod mynediad cyfartal yn cael ei ddarparu i'r bobl hynny sydd wedi wynebu anghydraddoldeb, megis, er enghraifft, cymunedau lleiafrifoedd ethnig a'r cymunedau LGBQT+ a bydd angen i lwybrau ymgorffori mwy o hyblygrwydd i gyflawni hyn. Dylai cynllun “ Mwy na geiriau ” Llywodraeth Cymru i gryfhau’r Gymraeg mewn gwasanaethau iechyd a gofal drwy’r egwyddor ‘cynnig rhagweithiol’ ddod yn rhan annatod o ddarpariaeth gwasanaeth. Dylai darparwyr gwasanaethau adeiladu ar arfer gorau cyfredol a chynllunio, comisiynu a darparu gofal yn seiliedig ar yr egwyddor hon.

Mae'r dull hwn yn cyd-fynd â'r Fframwaith Clinigol Cenedlaethol sy'n rhoi pwyslais penodol ar ddatblygu llwybrau clinigol cenedlaethol a'r Fframwaith Ansawdd a Diogelwch sy'n pwysleisio pwysigrwydd defnydd systemig yn lleol o'r cylch sicrhau ansawdd. Mae hefyd yn galluogi ffocws ar draws-weithio gyda grwpiau eraill i fynd i'r afael â meysydd megis atal, adsefydlu, rheoli poen, gofalu am y rhai sy'n ddifrifol wael neu ar ddiwedd oes yn ogystal â chydweithio â chyflyrau eraill fel fasgwlaidd.

Byrddau iechyd – fel sefydliadau gofal iechyd integredig – sy’n gyfrifol am ddarparu gwasanaethau trawma mawr yn unol â safonau proffesiynol a’r priodoleddau ansawdd a nodir isod. Byddant yn ymateb i'r Datganiad Ansawdd hwn drwy'r broses gynllunio tymor canolig integredig. Bydd Rhwydwaith Strategol Gofal Critigol, Meddygaeth Frys a Thrawma Mawr Cymru yn cefnogi byrddau iechyd i wella ansawdd, cysondeb a gwerth darpariaeth gofal iechyd. Bydd manylebau gwasanaeth manwl hefyd yn cael eu datblygu i gefnogi'r trefniadau comisiynu ac atebolrwydd gan gynnwys metrigau allweddol ar gyfer darparu gwasanaethau trawma mawr cynaliadwy o ansawdd uchel sy'n diwallu anghenion y boblogaeth. Bydd y rhain yn cael eu nodi yn Atodiad A pan fyddant ar gael.

Nodweddion ansawdd gwasanaethau i bobl sydd wedi dioddef trawma mawr yng Nghymru

Teg

  1. Ymagwedd genedlaethol a arweinir gan Rwydwaith strategol Gofal Critigol, Meddygaeth Frys a Thrawma Mawr Cymru a gefnogir gan y rhwydweithiau cyflawni gweithredol trawma mawr i wella gwasanaethau gyda Gweithrediaeth y GIG.
  2. Bydd llwybrau trawma mawr cenedlaethol yn sicrhau tryloywder, yn cefnogi mynediad cyfartal, cysondeb mewn safonau gofal ac yn mynd i’r afael ag amrywiadau direswm.
  3. Bydd gwasanaethau i bobl â thrawma mawr yn cael eu mesur a'u dal yn atebol gan ddefnyddio metrigau, archwiliadau clinigol megis TARN, PROMs ac argymhellion adolygiadau gan gymheiriaid sy'n adlewyrchu ansawdd y gofal a'i ganlyniadau.
  4. Mae gweithlu trawma mawr yn cael ei gefnogi a’i ddatblygu, i fynd i’r afael â chadw staff a sicrhau ei fod yn gynaliadwy, wedi’i ddosbarthu’n deg, yn cael ei dyfu i ateb y galw cynyddol gyda ffocws ar feysydd allweddol fel radioleg ac adsefydlu i fodloni’r cynnydd esbonyddol yn y galw.

Diogel

  1. Ffocws ar lefel system ar drawsnewid llwybrau i adeiladu gwytnwch ymhellach drwy symleiddio gweithio traws-arbenigol a mabwysiadu’r dysgu yn unol â chanllawiau cenedlaethol a phroffesiynol fel NICE.
  2. Gwaith tîm amlddisgyblaethol effeithiol sy'n galluogi trafodaeth briodol, amserol ac adeiladol gyda chydweithrediad cefnogol a gwneud penderfyniadau clinigol.
  3. Gofal integredig effeithiol gyda chyfraniad priodol gan y tîm amlddisgyblaethol, cynllunio rhyddhau (adsefydlu, iechyd cymunedol a gofal cymdeithasol) gan gynnwys cynlluniau dilynol ac ôl-ofal.
  4. Mae penderfyniadau sy'n ymwneud â gofal cleifion yn cael eu dogfennu'n briodol gan ddangos y penderfyniadau a wnaed a'r rhesymeg y tu ôl iddynt gan gynnwys ystyriaeth briodol o'r risg a'r manteision a'r prognosis posibl.
  5. Mae rhaglenni gwella diogelwch cleifion â thystiolaeth wedi’u gwreiddio gan ddefnyddio system adrodd am ddigwyddiadau Cymru gyfan i nodi themâu a rhannu pwyntiau dysgu cyfunol.

Effeithiol

  1. Mae llwybrau sy’n seiliedig ar dystiolaeth sydd wedi’u hoptimeiddio’n genedlaethol ar gyfer pobl sy’n dioddef trawma mawr wedi’u hymgorffori mewn gwasanaethau lleol i wella canlyniadau a goroesiad, gan gynnwys mynediad at ddiagnosteg, adolygiad lleol o gleifion, atgyfeirio clir, asesu, trosglwyddo/dychwelyd a llwybrau adsefydlu.
  2. Dylid darparu gofal sy’n briodol i’w hoedran a’u hanghenion i blant a phobl ifanc, gyda’r pontio i wasanaethau oedolion yn cael ei gefnogi’n briodol er mwyn sicrhau trosglwyddiad esmwyth o ofal.
  3. Diwylliant lle mae anghenion holl gleifion yn cael eu deall gan sicrhau bod y cymorth cywir yn cael ei ddarparu ar yr adeg gywir, gan ddefnyddio dull system gyfan gan gynnwys arbenigeddau eraill megis gofal critigol, cardiothorasig, orthopaedeg, fasgwlaidd, llawfeddygaeth blastig, rheoli poen, gofal yr henoed a gwasanaethau megis cymorth cymheiriaid a ddarperir gan y trydydd sector.
  4. Dylid cynnal ymchwil o ansawdd uchel i ddulliau o atal a thrin trawma mawr er mwyn helpu i sicrhau canlyniadau gwell ac adnabod y triniaethau neu’r therapïau gorau posibl.

Effeithlon

  1. Ymagwedd genedlaethol at systemau a data gwybodeg sy’n galluogi mwy o integreiddio gofal ac sy’n darparu data safonol, perthnasol o ansawdd uchel i ysgogi gwelliannau i wasanaethau.
  2. Adeiladu ar ffyrdd newydd o weithio trwy ddefnyddio technoleg i ryddhau mwy o amser i ofalu megis cofnodion cleifion electronig a rhagnodi gan alluogi rheolaeth ddiogel ac effeithlon o gleifion.

Person-ganolog

  1. Mae cleifion yn cael eu cyfathrebu’n effeithiol ac yn dosturiol, gyda nhw’n cymryd rhan weithredol yn y prosesau penderfynu ynglŷn â thriniaeth yn dilyn trawma mawr
  2. Gwrandewir ar ddymuniadau cleifion a’u parchu eu bod yn cael eu cefnogi i ddeall difrifoldeb eu hanaf, opsiynau triniaeth a phrognosis gan gynnwys, lle bo’n briodol, gwybodaeth a chymorth am Gynlluniau Gofal Uwch i’w galluogi i gofnodi penderfyniad uwchgyfeirio priodol ac, os yw’n briodol, sut y byddent yn dymuno i dderbyn gofal ar ddiwedd oes.
  3. Mae ymagwedd gydweithredol at ofal sy’n canolbwyntio ar yr unigolyn wedi’i gwreiddio’n ddiwylliannol ac wedi’i hategu gan ddull cyffredin o drin a darparu gofal mor lleol â phosibl lle bo’n briodol.
  4. Gwell mewnwelediad i brofiad cleifion fel y defnydd o bresgripsiynau adsefydlu, PROMS a PREMs i ddeall anghenion gofal a gwasanaeth yn well er mwyn helpu i wella gwasanaethau a sicrhau bod pobl yr effeithir arnynt gan drawma mawr yn cyflawni'r canlyniadau sy'n bwysig iddynt.

Amserol

  1. Lleihau marwolaethau ac anableddau mewn pobl ag anafiadau difrifol trwy wella ansawdd ac amseroldeb eu gofal yn unol â safonau proffesiynol gan gynnwys sicrhau eu bod yn cael eu cludo i gyrchfan briodol a gorau posibl ee canolfan trawma mawr neu uned drawma.

 

ATODIAD A - Manylebau Gwasanaeth

Bydd y rhwydweithiau trawma mawr yn datblygu manylebau gwasanaeth ar gyfer trawma mawr i lywio trafodaethau atebolrwydd a phenderfyniadau comisiynu. Bydd y rhain yn cael eu hychwanegu wrth iddynt ddod ar gael.